Kinderen opvoeden is al geen makkelijke taak, op de juiste manier omgaan met een hoogsensitief kind (HSP-kind) is nog complexer.
Hoogsensitieve kinderen vragen om een heel voorzichtige aanpak om hen klaar te maken voor het leven. Vele ouders weten helaas niet goed hoe ze dit het beste kunnen doen. Ze zien hun kind soms onterecht als een probleemkind.
Als je ze op de juiste manier weet aan te pakken en de juiste gevoelsband met hen weet op te bouwen zal je zien dat het eigenlijk ruwe diamanten zijn die kunnen schitteren als ze met zorg worden bewerkt.
Vraag jij je als bezorgde ouder soms af hoe je beter met je hoogsensitieve kind kan omgaan? In dit artikel geef ik je als hoogsensitief persoon mijn persoonlijke ervaring en inzichten. Dit kan jou helpen om je kind beter te begrijpen.
Hoe weet je of jouw kind hoogsensitief is? Als je meerdere kinderen hebt kan je soms wel merken dat ééntje heel anders is, zoals het woord het zegt: hoogsensitief of hooggevoelig. Als je maar één kind hebt is het wat moeilijker om dit te bepalen. Enkele zaken die vaak naar voor komen:
Hoogsensitieve kinderen hebben een heel gevoelige radar om emotionele geladenheid te voelen, ze bemerken de kleinste deeltjes emotioneel ongemak in de ruimte. Je zal als ouder fluwelen handschoenen moeten dragen om hen niet uit balans te brengen. Je zal meer moeten nadenken over wat je zegt en hoe je het zegt.
Als ouder van een hoogsensitief kind zal je nog meer dan voor andere kinderen moeten zorgen dat je huis een thuis is en dat jouw kind zich kan ontwikkelen in een veilige en stabiele omgeving. Deze kinderen zijn extreem gevoelig aan spanningen tussen ouders, ze ervaren dit als een bedreiging op hun veiligheidsgevoel. Waar een ander kind een minder fijnmazige gevoelsfilter heeft is dat bij een hoogsensitief kind net omgekeerd waardoor vele conflicten hem emotioneel diep raken.
Hoogsensitieve kinderen lezen meer tussen de lijntjes, soms teveel waardoor ze soms kleine zaken dramatiseren. Het is heel belangrijk om hun gevoel en mening te kennen en niet zomaar te zeggen wat je wil of hoe ze zich moeten gedragen. De communicatie met je kind zal veel zachter en subtieler moeten gebeuren. Je zal moeten anticiperen, net zoals zij doen als ze met mensen omgaan. Je zal rekening moeten houden met hun kwetsbaarheid, ze zijn veel gevoeliger voor kritiek. Je zal hun fouten moeten leren verbeteren met roze en niet met rood.
Vergis je niet, ze doorzien de dieperliggende emotie, je zal voor hen weinig kunnen verbergen. Het is beter is om met hen open te communiceren en niets te verbloemen, dit wil niet zeggen dat je zo maar ongenuanceerd je mening kan verkondigen of slecht nieuws kan brengen.
Hoogsensitieve kinderen houden van nuance omdat dit zorgt voor meer interpretatieruimte wat voor hen zoveel betekent als respect en inleving om jezelf te kunnen zijn. Stop hoogsensitieven niet in vakjes of in een ingewikkelde structuur met regeltjes, ze zijn zelf meestal al heel erg georganiseerd en geëngageerd. Geef hen voldoende vrijheid en je zal zien dat deze wezentjes tot heel veel in staat zijn.
Hoogsensitieve kinderen gedragen zich meestal langer kinds omdat ze al beseffen dat dit de tijd is om nog even afstand te nemen van de grote boze wereld. Tegelijkertijd zijn ze al veel wijzer dan de meeste andere kinderen die hun dagen met andere dingen vullen dan met spelen.
Wanneer de relatie tussen de ouders niet goed zit lijden hoogsensitieve kinderen daar meer onder dan andere kinderen. Ze rapen spanningen veel sneller op en hun aard zorgt ervoor dat ze zich ook meer betrokken voelen bij de onderliggende spanningen in de relatie. Waar andere kinderen bij een ruzie tussen de ouders meestal weglopen of afstand nemen om minder betrokken te zijn bij het conflict zullen hoogsensitieven zich net meer mengen en proberen aanzetten tot verzoening.
Uiteraard kan je niet elke ruzie tussen partners vermijden maar hou er rekening mee dat dit voor hoogsensitieve kinderen meer stress geeft omdat ze sneller denken dat hun veilige omgeving in gevaar komt wanneer hun ouders ruzie maken.
Kinderen zijn altijd onder de indruk wanneer ze geconfronteerd worden met pijn en verdriet in hun onmiddellijke omgeving en dit kan invloed hebben op hoe ze later in het leven staan maar voor hoogsensitieve kinderen kan een omgeving waar veel ruzie is echt een traumatische ervaring zijn. Hierdoor gaan ze vaak later in hun volwassen leven door angst geconditioneerd worden. Het kan ervoor zorgen dat ze te graag willen dat alles lukt zodat er geen ruimte is om te falen. Zo kan het zijn dat ze te snel geëngageerd en te ernstig door het leven zullen gaan en een deel van hun vrijheid waaraan ze hechten opgeven om het goede voorbeeld te geven.
Hoogsensitieve kinderen vragen meer exclusieve aandacht maar vragen ook meer vrijheid dan andere kinderen. Ze zien vrijheid als een recht omdat ze al vroeg beseffen dat dit leven te beperkt is om je op elk moment volwaardig gelukkig te kunnen voelen, ze zijn veel sneller dan andere kinderen bewust van de vergankelijkheid van het leven. Jouw kind zal mogelijk al op jonge leeftijd het gevoel hebben de last van de wereld op de schouders te dragen, ze zien en voelen al snel welke de schaduwzijde van het leven is.
Hoogsensitieve kinderen zijn dikwijls ongelukkig maar tonen dit niet altijd aan hun omgeving. De perfecte wereld die ze voor ogen hadden is niet perfect en dat valt hen zwaar. Het zijn voorbeeldkinderen, wereldverbeteraars met een missie en het kan bij hen heel hard aankomen wanneer ze zien hoe mensen met elkaar omgaan.
Hoogsensitieve kinderen moet je echt tijd geven. Verdraag hun donkere kijk. Ze hebben er nood aan om zich af en toe terug te trekken en vertrouwen te vinden. Ze hebben ook nood aan diepgaande gesprekken. Het is belangrijk om daar tijd voor te maken en goed naar ze te luisteren. Hoogsensitieve kinderen zijn sneller onzeker en zoeken naar bevestiging en betrokkenheid.
Staan hoogsensitieve kinderen dan zo negatief tegenover het leven en kunnen ze nooit eens echt gelukkig zijn? Zeker niet, hoogsensitieve kinderen zullen altijd wel wat gereserveerder en behoudender reageren en zelden sterk opgaan in wow-momenten. Het zijn eerder stille genieters die wanneer ze zich goed voelen intenser dan wie ook kunnen genieten van fijne ervaringen.
Kinderen met een clown trekje die de wereld aan het lachen willen maken terwijl ze zelf vanbinnen wenen
Dit wil niet zeggen dat een hoogsensitieve niet graag leeft, integendeel, het is net omdat een hoogsensitieve zo kan genieten van puur zijn in liefde dat hij het leven ziet als een genadeloos en gewetenloos monster dat ons onrechtvaardig ziekte en dood brengt op een plek die we zo liefhebben maar waar we zelf niet voor hebben kunnen kiezen.
Ze zijn meestal lichamelijker ingesteld en ervaren fysieke prikkels veel intenser. Ze kunnen extra genieten van een koude of warme douche, als ze iets lekker vinden dan genieten ze de smaken vele malen sterker. Als je een reclamespot zou moeten maken dan zijn er volgens mij geen betere kandidaten zijn om een product te promoten dan iemand die hoogsensitief is. Zij beleven echt de pure meerwaarde van dat product en zullen dit als geen ander weten te omschrijven.
Ze cijferen zich graag weg opdat anderen zich zouden goed voelen maar ze zijn in hun kracht ook heel fragiel en destructief. Ze willen geen last zijn voor anderen maar om zo goed te kunnen zijn hebben ze meer dan andere kinderen onvoorwaardelijke liefde nodig.
Zoals eerder gezegd zijn hoogsensitieve kinderen heel gevoelig aan spanningen, ze houden niet van discussies en emotionele conflicten. Ze zijn van nature helende mensen die meer dan wie ook kiezen voor een zachte omgangsvorm met elkaar. Ze zijn ook veeleisend als het over respect en inleving gaat omdat ze zelf ook zo met anderen omgaan.
Iemand die hoogsensitief is zal altijd rekening houden met de meest kwetsbare en hun gedrag daarop afstemmen. Ze zijn zo fijngevoelig om andere mensen niet te kwetsen dus ze wikken en wegen hun woorden zorgvuldig. Ze verwachten hetzelfde van andere mensen naar hen toe, helaas gedragen de meeste mensen zich als olifanten in een porseleinkast.
Meer dan andere kinderen worden ze makkelijk teleurgesteld door andere mensen. Wat de meesten nog niet eens raakt is voor hen dikwijls een aanslag op hun hele welbevinden en waardigheid. Ergens voelen ze zich dan ook verheven boven alle mensen als het gaat over recht en onrecht. Niet dat ze boven andere mensen willen staan en zichzelf beter vinden want dat is absoluut niet het geval, maar ze kunnen absoluut niet om met misbruik en machtsvertoon.
Wanneer hoogsensitieve kinderen ondervinden dat ze niet naar waarde worden geschat ervaren ze dit als een grote tekortkoming. Hierdoor kan je hun vertrouwen helemaal verliezen en geloof mij dat je dat nog heel moeilijk zal terugkrijgen.
Hoogsensitieve kinderen hebben heel snel door wanneer er gemeende interesse in hun persoon of wanneer er gewoon uit plichtsbesef met hen wordt omgegaan.
Hoogsensitieve kinderen kunnen later als volwassenen makkelijk een solitair leven leiden. Ook al zien ze graag mensen, soms hebben ze ook een afkeer van mensen omdat ze dikwijls teleurstellen in zaken die voor hen evident zijn, zoals lief zijn voor elkaar, vriendelijk en eerlijk zijn in de omgang, mededogen en integriteit. Ze anticiperen, zijn meestal genuanceerd, behulpzaam en onbevooroordeeld en verwachten hetzelfde van hun medemens.
Hoogsensitieven houden niet van grote massa’s mensen, zelfs grote familiefeesten gaan ze het liefst uit de weg. Teveel prikkels, het kost hen een pak energie om al die emoties, onderliggende frustraties en niet oprechte complimenten van de mensen te verwerken en deel te nemen aan wat zij vaak zien als een hoop komedie tussen families en vrienden. Probeer je kind hier in bescherming te nemen in plaats van het tegen zijn zin mee te sleuren.
Ik begrijp dat je denkt dat je je kind niet altijd zijn zin mag geven en dat het ook moet leren om dingen te doen waar ze geen zin in hebben. Als je hoogsensitieve kinderen echter in deze situaties gaat dwingen beschadig je hun goed gevoel en zet je hen in een situatie waar ze gestresseerd en ongelukkig van worden.
Geef hen die ruimte en het kan best zijn dat ze op een dag uit eigen beweging toch eens meegaan of iets in elkaar steken om op hun manier te tonen dat ze je graag hebben. Hoogsensitieve kinderen houden niet van de verplichte ‘acte de présence’, voor hen hoeft het tonen van betrokkenheid en vriendschap niet in een georganiseerde set-up maar moet je als mens altijd lief en goed zijn voor elkaar. Voor hoogsensitieve kinderen staat leven en laten leven hoog aangeschreven, je moet kunnen zijn en niet moeten zijn.
Hoogsensitieven kunnen als pubers echte trendsetters zijn, want ze voelen makkelijk aan wat er leeft onder de mensen. Ze laten zich meestal minder verleiden om ergens bij te horen. Als ze iets niet ok vinden of het voelt niet natuurlijk aan dan staan ze nog liever alleen buiten de groep dan tegen hun wil in de groep.
Zet hen niet publiekelijk voor aap, maar neem ze even apart. Ze zijn zeker voor rede vatbaar maar als je hen kwetst raak je hen veel dieper dan je denkt en raak je steeds meer hun vertrouwen kwijt. Uiteindelijk zullen ze meer afstand nemen en in zichzelf keren. Hoogsensitieve kinderen vinden het namelijk minder erg om alleen te zijn op de wereld dan omringd door mensen maar onbegrepen.
HSP- kinderen zullen dikwijls langer spelen dan de meeste andere kinderen. Dit kan op school problemen geven. Ze hebben meer tijd nodig om zich aan te passen aan een nieuwe omgevingen en nieuwe mensen. Ze passen niet zomaar op elke school. Als een hoogsensitief kind de omgeving en de sfeer van de school niet goed vindt kan dit meer dan bij andere kinderen leiden tot mindere prestaties. Het is dus heel belangrijk dat je als ouder een schoolomgeving zoekt waar je kind zich echt goed voelt en dat het een school is met een zachte aanpak.
Voor hoogsensitieve kinderen verloopt het schooltraject vaak moeilijk. Dit is niet omdat ze niet verstandig genoeg zijn maar omdat ze langer tijd nodig hebben om geestelijk te rijpen. De overgang van kleuter naar lagere school, of van lagere naar middelbare school verloopt niet altijd probleemloos. Let er als ouder op dat je kind echt klaar is voor deze nieuwe stap.
Het is geen slechte zaak om hoogsensitieve kinderen een jaartje langer te laten doen over hun schooltraject. In tegenstelling tot vele andere kinderen vinden ze het meestal niet erg om met jongere leeftijdsgenootjes in de klas te zitten en een jaartje langer te doen over hun lagere schooltijd.
Het is je als ouder misschien opgevallen dat jouw hoogsensitief kind liever met vriendjes speelt die 1 of 2 jaar jonger zijn, net die tijd die ze extra kunnen gebruiken in de lagere school om rijper te worden om nadien het middelbaar aan te kunnen.
Hoogsensitieve kinderen hechten veel belang aan de manier waarop er met hen wordt omgegaan. Een leraar die wat strenger is of een wat directere aanpak hanteert kan al voldoende zijn om hun vertrouwen kwijt te raken en heel hun studietraject om zeep te helpen. Op deze manier gaan veel talenten verloren die een zeer positieve bijdrage zouden kunnen geven aan de maatschappij want hoogsensitieve kinderen hebben een groot intuïtief inzicht op wat de wereld sociaal en economisch beter kan maken.
Het zijn doorgaans ook kinderen die het zwaarder hebben wanneer ze gepest worden op school, het pesten raakt hen nog dieper dan bij vele andere kinderen. Ze zullen het zelden melden omdat ze hun ouders in bescherming willen nemen wat het moeilijker maakt om hen te helpen.
Hoogsensitieve kinderen moet je op studievlak meestal minder stimuleren dan andere kinderen. Ze zijn vaak plichtsbewust en als ze er klaar voor zijn zullen ze meer dan wie ook hun uiterste best doen. Alleen moet je hen wat meer tijd geven, tijd om vertrouwen te vinden, tijd om te groeien in hun rol.
Indien mogelijk is alternatief onderwijs een hele goede keuze, onderwijs met een filosofie die sterk gebaseerd is op begeleide vrijheid. Een school met meer individuele begeleiding maar toch voldoende vrijheid om een groot deel van het leertraject zelf in te vullen. Vele hoogsensitieve kinderen voelen zich goed in een Steinerschool of Freinetschool. Deze bieden meer vrijheid en tegelijkertijd voldoende betrokkenheid maar vooral meer tijd en marge zodat het kind zich op zijn eigen tempo kan ontwikkelen.
Het is echt belangrijk om als ouder hierop te anticiperen, het bepaalt het geluk en de toekomst van je kind.
Geef een hoogsensitief kind voldoende tijd om alleen te zijn, geef ze een eigen plekje waar ze zich kunnen terugtrekken. Als ze zich niet goed voelen lijden ze liever in stilte, vergelijk hen met olifanten, die sterven ook liever alleen. Ze willen in al hun kwetsbaarheid niet zwak zijn om anderen niet teleur te stellen. Ze hebben een sterke persoonlijkheid en kiezen dikwijls voor een alternatief pad. Helaas soms daartoe gedwongen omdat ze hun draai niet vinden via de conventionele weg. Ze voelen zich dikwijls onbegrepen door een maatschappij die verhardt in de menselijkheid.
Ze houden meer dan andere kinderen van gezelligheid en tradities omdat dit de harten van de mensen verwarmt. Verder hebben ze heel veel geduld met andere mensen en verlangen hetzelfde. Deze kinderen herkennen sneller dan andere kinderen de waarde van de belangrijkste levensbelangen waardoor ze soms anders dan andere kinderen omgaan met de dood en het leven, het zijn perfectionisten en creatieve geesten die niet graag binnen de lijntjes kleuren als ze vinden dat dit geen meerwaarde is.
Het zijn doorgaans zeer open persoonlijkheden die graag al hun gevoelens delen alsof ze jou al hun kwetsbaarheid willen tonen en niet de intentie hebben een bedreiging te worden.
Zie hen niet als probleemkinderen, eigenlijk zijn het kinderen die problemen oplossen voor anderen. Ze zijn dikwijls een voorbeeld voor anderen en dat zet hen in een zeer kwetsbare positie want dikwijls openen zij de deuren voor anderen en incasseren zij de eerste klappen. Zij zijn soms de weerstand die organisaties nodig hebben om hun manier van werken te herbekijken en optimaliseren waardoor anderen er beter van worden.
Als je hen blokkeert en geen moeite doet om hen te begrijpen en hen niet laat ontwikkelen in een aangepaste omgeving waar ze zich goed voelen dan zal je mogelijk heel hard door hen gekwetst worden want een hoogsensitieve kan hard zijn als hij geen onvoorwaardelijk steun krijgt.
Een hoogsensitieve kijkt vooral naar de menselijkheid en niet naar de bloedband. Dikwijls beseft een hoogsensitief kind dat zijn geboorte vooral een wens is van de ouders omdat hij beseft hoe moeilijk hij het in deze maatschappij zal krijgen.
Onderstaande tekst illustreert hoe een hoogsensitief kind het leven ervaart. Voor anderen lijkt dit vrij pessimistisch maar dit is hoe de meeste hoogsensitieve kinderen/personen het leven ervaren.
“Voor een hoogsensitieve is het leven een slechte plek voor goede zielen
Misschien is het leven niet zo mooi en willen we het gewoon verbloemen om ons geweten te sussen want op een dag raken we alles kwijt dat we lief hebben. Eigenlijk zijn we hopeloos verloren, verwikkeld in een strijd op leven en dood, elke dag opnieuw. Er zijn in het beste geval mooie momenten die het leven schijnbaar even de moeite maken, maar mooie liedjes duren helaas niet lang en zeker niet voor eeuwig. Op een dag wordt het lichaam een obstakel dat de geest moet meesleuren tot het helemaal op is en enkel de ziel kan verder leven. Tenminste als je geluk hebt dat het zo ver komt en niet vroegtijdig wordt weggerukt door ziekte of een ongeval of zou dat misschien nog het beste zijn om al dat verdere aftakelen en onnodig lijden tot op het bot te moeten meemaken? Zou een snelle bijna pijnloze dood niet beter zijn dan een slepende ziekte? Een slepende ziekte die het leven eigenlijk is, een kanker waarmee we allemaal geboren worden en in volle bewustzijn moeten verdragen. Bij deze gedachte vind ik het als hoogsensitief kind of persoon soms moeilijk om volwassen te willen worden want hoe leg ik later uit aan de mensen die ik liefheb dat ik ze niet kan beschermen tegen al die onrechtvaardigheid? Hoe kan ik ooit zonder schuldgevoel van het mooiste wonder in mijn leven genieten en zelf een kind het leven schenken dat ik in het beste geval zelf op een dag moet achterlaten met zo een zware erfenis om dragen.
Was ik maar een boom, dan zou ik hier veel langer kunnen zijn en zou het leven makkelijker zijn want met die dikke bast zou ik minder kwetsbaar zijn – ik zou alle leeftijdsfasen telkens opnieuw kunnen beleven, net zoals de seizoenen onophoudelijk komen en gaan. Mijn echte leeftijd zou niemand kunnen inschatten want mijn jaarringen zouden niet zichtbaar zijn en meer dan wie ook zou ik een teken van wijsheid zijn, de beste plek om tot rust te komen, een plek waar wordt genesteld en gespeeld, een plek waar men bescherming vindt tegen het kwaad…“
Ben je de gelukkige ouder van een hoogsensitief kind, wees er dan zuinig op en geef het de tijd tot het er klaar voor is en niet wanneer ze het er volgens de normen klaar voor zou moeten zijn. Een hoogsensitief kind opvoeden vraagt wat meer aandacht, deze kinderen zijn anders verbonden met de wereld. Ze zijn naar mijn gevoel de meest menselijke onder de mensen. Ze zijn geboren met een missie die helaas te dikwijls wordt afgebroken door het systeem van de maatschappij.
Wanneer het gaat over het hanteren van de juiste waarden en normen voeden deze kinderen al heel snel zichzelf op, dat hebben ze meegekregen van moeder natuur. Ze weten sneller dan andere kinderen wat goed en slecht is, ze zijn op de wereld gezet om dingen positief te veranderen. Ze zijn zeker niet alledaags en doorsnee, deze kinderen vragen heel veel bijzondere aandacht om zich goed te voelen.
Als je hen probeert te begrijpen en serieus neemt, de vrijheid geeft en steunt in hun denken dan zijn ze een verrijking in je leven.
Lees je graag meer over hoogsensitiviteit, lees dan ook mijn eerder artikel hierover.
Concrete tips om conflictsituaties met je hoogsensitieve kind te vermijden vind je hier
.
