Heb jij er ook soms zo genoeg van? We worden de laatste tijd in de media overspoeld met uitspraken als “samen kunnen we het” of “samen zijn we sterk”. Het lijkt wel één grote bubbel van positiviteit. Ik vraag me af, zijn we echt zo liefdevol voor elkaar? Hoever reikt ons gevoel om elkaar te begrijpen, te helpen en te ontzien echt? Zijn we niet allemaal op zoek naar gewoon een beetje menselijkheid? Ik vertel je graag mijn idee over menselijkheid, wat volgens mij de echte betekenis is en hoe belangrijk het is om elkaar een goed gevoel te geven om meer uit het leven te halen.
We hebben er allemaal wel de mond van vol maar tot waar loopt ons hart echt over van oprechte pure goedheid? Achter goede bedoelingen zit helaas meer dan eens een berekende gedachte of een zelfverrijkende intentie. Menselijkheid heeft niets te maken met het krijgen van meer aanzien of voor een publiek de grote weldoener van het volk uithangen, het hoeft helemaal geen showgehalte of groots opgezette formats waarin bekende koppen hun eigen ego strelen om zelf meer publiciteit te oogsten. Het zal vast wel goedbedoeld zijn, maar het komt niet oprecht over als mensen mooie waarden en normen preken en tegelijkertijd verschijnen in programma’s die enkel draaien op sensatie en die soms het slechtste in de mens boven halen.
Ook in de politieke wereld zien we weinig terug van menselijkheid. Terwijl ze allemaal de mond vol hebben van rekening houden met de zwaksten en werken aan een vredelievende wereld schelden ze elkaar in het parlement of in de media uit voor rotte vis, vechten ze vooral voor hun eigen zaak en eigen positie in plaats van voor het algemeen welbevinden van het volk. Ik begrijp dat het niet makkelijk is om voor iedereen goed te doen en dingen te veranderen, de structuur waarop ons landschap is gebouwd is te complex en de stabiliteit is te afhankelijk van de wereldmarkt om zomaar te realiseren dat ieder het deel krijgt waar hij recht op heeft maar het is de manier waarop men met elkaar omgaat en fouten bestraft die menselijker zou kunnen.
Menselijkheid begint bij het inzien dat we allen gelijk zijn, dat we allen even kwetsbaar zijn en allemaal evenveel waard zijn als mens. We delen allemaal dezelfde sterfelijkheidsband en dezelfde onzekerheid wanneer het lot beslist om de band met het leven door te knippen. Meer menselijkheid tonen vertrekt uit een nederige houding en kan enkel als we er ons ook bewust van zijn dat sommigen meer geluk hebben dan anderen om in een betere omgeving geboren te worden en/of begiftigd zijn door de natuur met enkele uitgesproken talenten die trainbaar zijn om bovengemiddeld te presteren. Uiteraard is het nog steeds de verdienste van de persoon in kwestie om die talenten te ontwikkelen tot het maximale maar hij moet wel beseffen dat er bij de geboorte meer in zijn rugzak zat dan bij de gemiddelde mens.
Natuurlijk zijn ze ook maar mens en fouten zijn des mensen, alleen zijn sommige mediapersonen dikwijls niet consequent in hun gedrag of in de boodschap die ze geven vanuit hun bevoorrechte positie om de wereld wat beter te maken. Ze zouden soms wat selectiever kunnen zijn in hun deelnames aan zogenaamde human interest programma’s. Sommige van die programma’s hebben enkel de bedoeling om mensen in conflictsituaties te plaatsen om extreme reacties uit te lokken. Al zijn deze situaties dikwijls in scène gezet, het draagt allesbehalve iets positiefs bij aan het respect voor onze medemens. Nochtans is respect net een belangrijke factor waarop meer menselijkheid kan groeien.
Jong of oud, arm of rijk, we delen allemaal dezelfde sterfelijkheidsband
Menselijkheid is niet de perfectie verwachten maar wel het best mogelijke dat iemand kan geven, het is ruimte geven aan elkaar om jezelf te kunnen zijn en je eigen identiteit te kunnen ontwikkelen. Menselijkheid is de ruimte geven om te mogen falen en jezelf te verbeteren.
Menselijkheid is meer dan de mentale of emotionele situatie van je medemens begrijpen, het is rekening houden met de ziel, de plek waar de beleving van goed en slecht van de mens het sterkste is en waar we ook het diepst kunnen geraakt worden. De ziel is niet de traan van geluk of verdriet, dat is enkel emotioneel vocht, de ziel ontbloot zich niet zomaar, ze ligt zeer diep omdat ze het meest kwetsbare stuk is van ons leven. De ziel is zichtbaar en voelbaar in de hopeloosheid van de trieste blik en in de sprankel van de ogen van geluk, de ziel zie je dikwijls pas als alle tranen zijn opgeweend in het ongeloof van de ogen. Wie de ziel gerust kan stellen bereikt het toppunt van menselijkheid.
Cellbuilding baseert de mate van menselijkheid op drie primaire eigenschappen, deze zijn:
Je hebt ze alle drie nodig om vorm en inhoud te geven aan de betekenis van menselijkheid
is het oprechte inlevingsgevoel met onze medemens. Er is altijd een oppervlakkige interesse in onze medemens maar die reikt meestal niet veel verder dan een formele ethische plichtpleging, dikwijls zelfs een gegeven om af te wegen hoeveel beter wij het zelf hebben. Meer zelfs, dikwijls is de vraag ‘hoe gaat het met jou?’ eigenlijk een manier om je eigen situatie te vergelijken met de ander. Empathie is gedeelde smart en gedeelde vreugde, iemand die naast jou loopt en samen ervaart. Te dikwijls worden gevoelens niet gedeeld maar onderscheiden, ik heb meer pijn dan jou, ik heb meer recht op x dan jou… .
We verdienen het als mens om de juiste en oprechte aandacht te krijgen en ergens zou er een ethische norm moeten zijn om onze diepste gevoelens te beschermen tegen misbruik voor commerciële doeleinden omdat anders het ervaren van oprechte gevoelens een steeds kleinere betekenis zal krijgen in ons waarde en normbesef. Dit omgangsmodel zal leiden naar een wereld waarin mensen emotioneel zullen verharden en steeds minder oprecht zullen voelen.
De eigenheid van onze menselijkheid die bestaat uit het onschuldig kunnen ervaren en delen van vreugde en verdriet dreigt te evolueren naar een nog groter concurrentiegevoel. Mensen zullen meer en meer pijn lijden in stilte, pijn die meer zal staan voor zwakte en niet meer gevoeld of gedeeld kan worden door en met anderen. Het gevoel om te weinig aandacht en medeleven te krijgen zal leiden tot steeds meer extremere uitingen van ongenoegen en egoïsme, je ziet dit nu al gebeuren bij protestacties, mensen uiten zich steeds extremer omdat hun perceptie op het beleven van vrijheid en goed voelen zeer eng geworden is.
Mensen missen echte naastenliefde en wat erger is, ze geloven er zelfs niet meer in want in hun digitale perfectiewereld is geen plaats om het eens te hebben over echte gevoelens, het is allemaal fake. Nochtans zouden velen liever eens zeggen dat ze zich eigenlijk niet zo goed voelen en dat is oké want het leven is nu eenmaal niet zo eenvoudig en rooskleurig als sommigen het er willen laten uitzien. Dit zorgt bij velen voor opgekropte frustratie en bij het minste conflict dat ze ervaren komt die frustratie er dan uit als woede of erger nog, als wraakreactie.
Mensen kunnen niet meer ventileren bij elkaar, dit lijkt tegenwoordig enkel nog te kunnen in een professioneel kader bij een therapeut of psycholoog hetgeen dan gelijk het gevoel aansterkt dat er iets mis is met hen, wat uiteraard helemaal niet zo is. Sommigen plaatsen zelfs zonder schaamte filmpjes waarbij ze hun medemens in een slecht daglicht zetten. Dit is allemaal het gevolg van opgekropte frustraties waarmee ze in het dagelijkse leven nergens terecht kunnen, laat staan medeleven krijgen. Tot daar reikt dan het echte gevoel van samenhorigheid dat de media ons zo graag wil laten geloven!
Empathie is samen voelen en proberen te begrijpen wat onze medemens zo diep raakt. Even niet bezig zijn met jezelf maar oprechte aandacht geven en interesse tonen, niet uit plichtsbesef met een paar troostende woorden en een schouderklopje tonen hoe begrijpend je wel bent terwijl je eigenlijk al met je gedachten bij de orde van de dag zit om je eigen ding te kunnen doen. Dit soort medeleven betekent echt geen meerwaarde voor je medemens, het toont enkel iets over de waarde van de vriendschapsband… als je medeleven echt niet verder reikt dan dat en je het zelfs niet kan opbrengen om eventjes niet aan jezelf te denken dan hou je beter afstand.
Empathie is eens spontaan de telefoon opnemen en bellen naar een vriend of vriendin die een moeilijke tijd doormaakt, gewoon om eens te vragen hoe het nu echt gaat of je bezorgdheid en gevoelens delen per brief, gewoon eens echt aanwezig zijn in plaats van een verplichte acte de presence.
is de puurheid van een vriendelijke ontwapenende glimlach die toegankelijk maakt. In het straatbeeld zie je mensen dikwijls nors en in zichzelf gekeerd lopen, bezig met hun gsm en snel geïrriteerd, altijd klaar om van zich af te bijten, klaar om elke fout af te straffen en met gelijke munt terug te betalen, allesbehalve een voorbeeld van menslievendheid, vechtend om de eerste te zijn en rechten op te eisen en ruimte te claimen.
Geef eens een glimlach cadeau
Minzaamheid staat voor beleefdheid en een menslievende omgang met onze medemens, het is het besef van onze gedeelde kwetsbaarheid in het leven en het aannemen van een verdraagzame houding. Wie zijn menselijkheidsfactor wat wil upgraden kan dit het beste doen door te proberen wat minzamer te zijn, wat vriendelijker en zachter om te gaan met zijn medemens.
Waarden en normen zijn belangrijk om een aangename leefomgeving mogelijk te maken, het levert een bijdrage aan onze menselijkheid. Zonder waarden en normen zouden we al snel het gevoel hebben om minder respectvol met elkaar om te gaan. Waarden en normen zijn afspraken over hoe we in gelijkwaardigheid sociaal en professioneel met elkaar moeten omgaan. Waarden en normen zorgen ervoor dat we elkaar niet minachten en ons houden aan een leefbaarheidsetiquette waar ons waardegevoel van menselijkheid wordt behouden.
Men handelt naar de norm, de regel, vanuit het waardegevoel, het ideaal dat de meest kwetsbare voorrang verdient wanneer deze in een recht op gelijke kansen door de situatie wordt benadeeld. De belangrijkste waarden zijn gebaseerd op respect, gerechtigheid, beleefdheid, vriendelijkheid, liefde, vrijheid en zorgzaamheid.
Belangrijke basisnormen zijn niet stelen, niet doden, niet liegen, niet misbruiken. Het probleem is dat waarden en normen per cultuur sterk kunnen verschillen door geloof of religie. Dit kan leiden tot misverstanden, vandaar dat het mixen van te verschillende culturen soms eerder zal leiden tot schiften dan tot cohesie.
Als de verschillen te groot zijn kan je soms beter afstand houden uit respect voor de verschillen dan te proberen om de verschillen dichter bij elkaar te brengen en een ongemakkelijke situatie te creëren waar elk zijn identiteit verliest.
Waarden en normen helpen vooral om de menselijkheid in het straatbeeld te bewaren door een omgangsetiquette die past bij de cultuur van een volk, wat er achter gesloten deuren en dikke muren gebeurt is natuurlijk een andere zaak. Waarden en normen zijn voor ieder mens gelijk maar ik vind wel dat men rekening moet houden met de meest kwetsbare in conflictsituaties waarbij een fysieke of mentale beperking een medemens in een ongemakkelijke confrontatie met zijn beperking brengt. Dit impliceert niet dat de gelijkheid van rechten en plichten vervalt en dat mensen met fysieke of mentale beperkingen het recht altijd naar zich mogen toetrekken of misbruik mogen maken van hun beperking. Bedenk wel dat het denigrerend is om iemand met een fysieke of mentale beperking direct als kwetsbaar en minder te beschouwen, het getuigt van weinig respect om er vanuit te gaan dat iemand met een beperking al de mindere is die van meer voordeel mag genieten.
Ik geef een concreet voorbeeld: iemand die in een loopwedstrijd start met een rolstoel moet je als het bergop is niet duwen uit medelijden want hoewel hij bergop misschien meer nadeel ondervindt, geniet hij meer van het voordeel bergaf. Het feit dat deze persoon aan de start verschijnt is een teken dat hij klaar is voor de confrontatie en dat hij zich een gelijkwaardige tegenstander voelt, uit menselijkheid behandel je hem ook als gelijke en kijk je niet op hem neer.
Menselijkheid gaat dikwijls nog verder dan een aangeleerd model van waarden en normen, waarden en normen zijn eerder een verwacht plichtsbesef die een menselijke omgangsvorm vrijwaren, maar bij sommige conflictsituaties vraagt het soms om een nog groter menselijk aanvoelen en inleven om subtiel te reageren en bij te sturen om het waardegevoel van de menselijkheid te bewaren en zelfs te versterken.
We zijn allemaal geboren in onschuld maar de weg naar volwassenheid is bezaaid met conflicten die onze menselijkheid op de proef stellen, de verleidingen zijn groot om niet toe te geven aan een verkeerde levenshouding tegenover onze medemens. De snelheid en het prestigeklimaat waarop het digitale tijdperk berust zorgen voor grotere conflicten met onze natuur, de oppervlakkigheid en vluchtigheid waarmee we met elkaar communiceren zorgen ervoor dat waarden en normen steeds meer vervagen en menselijkheid een steeds kleinere betekenis krijgt.
Ondanks alle goede intenties van groots opgezette organisaties voor goede doelen verzaken we steeds meer aan het kleine gebaar, het kleine gebaar is onzichtbaar geworden in onze leefwereld en zo ook de menselijkheid in hoe we met elkaar omgaan. Onze leefwereld wordt steeds meer herleid naar de tijd dat we aandacht zoeken op de kleine schermen, we hebben de wereld in onze handen maar we kennen de buren niet meer, velen lijden pijn in stilte en verstikken in de overbodige luxe die moet zorgen voor afleiding en compensatie voor het tekort aan echte aandacht. We leven in een klimaat waar meer niet meer genoeg is, er is overproductie en overconsumptie waardoor tradities en menselijkheid steeds minder gaan betekenen.
.
Sommigen proberen tegen de stroom in te zwemmen en hun houding te veranderen maar ik vrees dat het gif al lang verspreid is. Het economiemodel zoals het nu evolueert versmacht de menselijkheid en zo ook de mensen. Er is nog nooit zo veel wantrouwen geweest onder mensen, we verraden onze buren liever dan ze te helpen, we worden zelfs aangezet door de leiders van het land om dit te doen. We delen minder en minder in de winst en bestraffen liever dan te vergeven, ons mentale welzijn wordt elke dag meer bedreigd, ons leefbaarheidsmodel is een overlevingsmodel geworden. We wachten tot iemand drie keer kopje onder gegaan is om deze dan uit schuldgevoel te redden omdat ons natuurlijk instinct bezoedeld is en we teveel verwachten dat de ander het wel zelf zal redden
We weten allemaal hoe goed het voelt als we geliefd, begrepen en getroost worden en toch kunnen we daar steeds moeilijker aan toegeven omdat kwetsbaarheid niet past bij een winnaarsmentaliteit. Meer bewustwording van het belang van onze menselijkheid zou de wereld kunnen redden en die verandering begint bij onszelf.