Over hechten en onthechten

06-12-2023

Inleiding

Hechten of gehecht zijn zit in ons DNA, het is eigen aan onze menselijke soort. Het zit diepgeworteld in onze ziel om ons te hechten aan de mensen, plaatsen en dingen waarbij we ons goed voelen en waarvoor we moeite gedaan hebben om tot een diepere betekenis van verbondenheid en vertrouwen te komen.

Voor sommigen is hechten één van de zwakste eigenschappen van de mens omdat het ons kwetsbaar maakt en omdat het een vorm van bezitterigheid is. Er zijn zelfs religies waar men streeft naar onthechten of loslaten omdat dit leven en dood draaglijker zou maken. Vanuit de leefomgeving en levensstijl waar dit gepredikt wordt is het vaak veel makkelijker om niet te hechten. Als je als boeddhistische monnik in een klooster leeft, ver afgeschermd van de moderne wereld is de verleiding om vertrouwen te vinden in hechte verbondenheid met het aardse zijn veel minder aanwezig.

Hechten kan positief zijn

Zelf vind ik hechten helemaal niet negatief. Ik vind dat hechten meer betekenis kan geven aan relaties met mensen en dingen. Het is een vorm van respect en zorgzaamheid. Het willen koesteren van jouw belangrijkste bezittingen is naar mijn gevoel niet zo erg. Wanneer het over relaties met mensen gaat moet de verbondenheid eerst voldoende organisch gegroeid zijn alvorens beide partners mogen en kunnen spreken in het teken van de ‘bezits’vorm.

Hechten aan mensen

Wat is er erg aan om te zeggen dat is mijn man, mijn vrouw, mijn kind, mijn… als die persoon alles voor jou betekent? Als een relatie goed zit komt er een moment dat het niet meer 1+1 is, je wordt echt één. Dan hou je rekening met elkaar bij elke beslissing die je neemt. Er is als het ware een gemeenschappelijk “jij bent van mij”-gevoel  gegroeid.

Laat me duidelijk zijn, in een gezonde relatie staat niemand boven de andere, er moet in alles evenwaardigheid zijn. De eensgezindheid over de zin van het leven en de betekenis van het zijn met en voor elkaar is zo groot dat er zonder ongemak kan gezegd worden ik ben van jou en jij bent van mij, wij zijn gehecht.

Hechten is een zuiver gevoel en het mooiste compliment van graag zien en graag hebben!

Hechten is menselijk

Hechtingsdrang is eigen aan onze soort. Wij mensen zijn bouwers, spaarders, verzamelaars die met een zekere trots hechten aan wat we hebben verworven… zowel rechten als bezittingen. We verliezen niet graag mensen en zaken waarop we vertrouwen en die we liefhebben. We hebben het moeilijk om gewoontes te veranderen en hechten aan onze vaste gebruiken. Het is moeilijk voor een bewust levende soort om te aanvaarden en dat alles wat we bezitten vergankelijk is. Dit geeft ons een gevoel van onrechtvaardigheid tegenover het leven. Een leven waarvoor we niet eens zelf hebben gekozen.

Ergens zou je denken dat het met die gedachte logischer zou zijn om ons niet te hechten. Integendeel, net door dat besef zijn we geneigd om ons hechten te rechtvaardigen. Als het leven slechts een zuchtje betekent dan vinden we dat we – voor de tijd dat het maar duurt – het recht hebben te hechten aan wat of wie we liefhebben en waar we moeite voor gedaan hebben.

Hechten en onthechten van emoties

We moeten dankbaar zijn voor de goeie dingen in het leven, voor een goede gezondheid, voor alle liefde en vriendschap die we krijgen, voor het geluk dat we hebben succesvol te kunnen zijn. Ik vind het ook ons recht om aan die goede dingen gehecht te raken om dan diep geraakt te worden wanneer we ze verliezen. Emoties zorgen voor een grotere betekenis in de verbondenheid met mensen en dingen. Ik zie hechten niet als materialistisch. Voor mij heeft het meer te maken heeft met emotie. Angst om een goed gevoel kwijt te raken in iemand of iets waar men vertrouwen in vindt is menselijk. Het is net die menselijkheid die we niet mogen verloochenen, het is onze eigenheid en we moeten zo dicht mogelijk bij onze natuur proberen te leven. Ja, dat maakt ons een kwetsbare soort omdat we zeer emotioneel ingesteld zijn. Proberen afstand te nemen van wat ons zo kwetsbaar maakt en niet meer te hechten zou naar mijn mening echt een grote fout zijn.

Onthechten is moeilijk

Onthechten gaat tegen onze natuur in. We zouden hiervoor in onze aangeboren zachtheid moeten verharden, meer behouden moeten omgaan met lief hebben en geliefd zijn. Dit zou betekenen dat we nooit meer onvoorwaardelijk ‘voor altijd’ mogen voelen. Onthechten is een proces van overgaan in een nieuwe fase. Dit zou nooit abrupt mogen gebeuren tenzij het gevoel wederzijds al een tijdje heel slecht is, anders moet het zich organisch kunnen ontwikkelen net zoals ook de hechtere verbondenheid zich heeft kunnen ontwikkelen. Het is zoals de seizoenen komen en gaan, zachtjes, niet zoals een storm. Elk blad van de boom krijgt zijn tijd om te hechten aan een nieuwe fase en los te laten om over te gaan naar een andere fase.

Je kan ervoor kiezen om je niet of minder sterk te hechten, om altijd een zekere afstand te bewaren van mensen en dingen. Je kan proberen leven volgens het principe dat niets voor altijd is en je jezelf proberen beschermen tegen de teleurstelling die ook aan hechten verbonden zijn. Kiezen voor een eenvoudig solitair leven en jezelf beperken in het voelen van intieme verbondenheid is best oké als dit jouw eigen keuze is. Het mag echter geen vlucht zijn om minder te voelen. Het kan zijn dat je op die manier meer vrijheid vindt en liever aan dat gevoel hecht, ongebonden en vrij van de angst die gepaard gaat met de kwetsbaarheid van intieme verbondenheid, minder gehecht zijn aan spullen door er minder betekenis aan te geven, ervoor kiezen om meer te leven in de complexloosheid van het fatalisme.

Professionele relaties

Hechten in een professionele relatie is delicaat. Men beweert dat je beter niet te veel hecht aan de mensen met wie je samenwerkt: klanten, werkgever, werknemers, collega’s omdat ze jou uiteindelijk op een dag kunnen teleurstellen. Zakelijke samenwerking zonder emotie is echter onmogelijk. Uiteraard zijn de afspraken die men maakt eerst en vooral gebaseerd op een zakelijk compromis maar er zal altijd een vorm van emotie voelbaar zijn. Ergens hoop je altijd dat de mensen met wie je samenwerkt betrouwbaar en menselijk correct zijn, je hoopt zelfs dat je het goed met elkaar zal kunnen vinden.

Hoe langer de relatie duurt hoe sterker ook de emotionele band wordt. In een langlopende zakelijke relatie zal je als mens allicht al wat persoonlijke zaken gedeeld hebben. Hierdoor ontstaat ook op menselijk vlak meer hechting. Dit maakt de professionele relatie gevoeliger voor veranderingen, zeker als die van één kant ingaan tegen alle verwachtingen van de betekenis die de relatie zou moeten hebben.

Een relatie verbreken

Mensen zijn zeer onhandig en onvolwassen wanneer ze een relatie willen verbreken. Dit komt omdat het ongemakkelijk voelt en omdat men ergens beseft dat men geen woord houdt of tekortschiet. Het is sowieso een delicate zaak om een jarenlange zakelijke relatie die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen en respect te verbreken, zeker als er ook een vriendschapsband is gegroeid.  Hoe intens de persoonlijke relatie wordt hangt ook soms van de sector af.  Wie in de zorgsector zit zal sowieso al meer betrokken zijn. Het wordt pas moeilijk wanneer de samenwerking onverwacht eenzijdig wordt verbroken en dit dan plots heel zakelijk gebeurd,  alsof er nooit iets méér is geweest dan een geschreven compromis.

Sommigen onderbreken de samenwerking zelfs door opeens niets meer van zich te laten horen, ze verdwijnen plots in het niets. Een goede relatie van jaren verdient nochtans meer dan mensen op die manier opzij te zetten. De hechte band die ontstaan is door de jaren breek je toch niet zomaar af?

Hechten in zakelijke relaties?

Uiteraard ga je er in een zakenrelatie niet vanuit dat dat voor het leven is. Je mag het zeker hopen en soms gebeurt het ook. Vroeger was dit meer regel dan uitzondering, toen hechtte men veel belang aan  de vertrouwensband die werd opgebouwd. Men zou zelden de relatie verbreken omwille van een klein prijsverschil of omdat er een nieuwe speler op de markt was. Toen wist men wel dat het gras zelden groener is aan de andere zijde, de relatie was te waardevol om zo maar op te geven.

Het is dus beter om de hechte band die in een zakelijke relatie ontstaat met enige behoedzaamheid te onderhouden. Dit wil niet zeggen dat je helemaal niet mag hechten aan wat je menselijk aantrekt bij elkaar, als je sympathie voelt mag je dit tonen. Een jarenlange zakelijke relatie verdient een goed gesprek al was het maar om het einde mooi af te sluiten zodat er met een gezonde spijt en enige twijfel afscheid genomen kan worden. Je wil toch niemand laten zitten met een slecht gevoel als je jaren hebt samengewerkt. Spreek het tenminste uit en wees menselijk, dat verdienen alle partijen om met een gerust geweten verder te kunnen. Handel alles correct af en laat de deur op een kier staan. Beter te kunnen hechten aan een mooie herinnering dan opgescheept te zitten met een slechte ervaring.

Hecht aan oprechte liefde en vriendschap in een relatie meer dan aan het zakelijke en je zal zelden meer verliezen dan goed voor je is

Gehecht aan onze fysieke zijn

Ons lichaam maakt deel uit van onze trots en het is ook onze tempel waar de ziel in huist. Als soort die bewust leeft met de tijd zijn wij heel kwetsbaar wetende dat we aftakelen naarmate de leeftijd vordert. Ook al zien we in dat de geest meer waard is dan het lichaam en dat we het uiteindelijk in onze ‘winterfase’ vooral moeten doen met de wijsheid, toch hebben de meesten mensen het moeilijk met het afgeven van hun fysieke jeugdigheid. We zijn heel erg gehecht aan ons lichaam en aan ons gezond kunnen functioneren zonder beperkingen. Lichaam en geest zijn één en onlosmakelijk met elkaar verbonden in ons goed gevoel. Het is dan ook zeer beklemmend wanneer we geconfronteerd worden met een beperking of een situatie die tot een fysieke beperking leidt. We voelen ons heel onzeker, het tast vaak ons waardigheidsgevoel aan, ook al weten we dat we meer waard zijn dan wat je in de spiegel ziet.

We zijn als mens sterk, misschien te sterk gehecht aan fysiek compleet zijn. Als we een ledemaat verliezen overvalt ons een gevoel van onvolwaardigheid om normaal te kunnen functioneren in de maatschappij ook al zijn we heel weerbaar en slagen mensen er meestal in om goed met de fysieke beperking om te gaan. Toch blijven we zitten met een zeker gevoel van spijt en teleurstelling. We zitten ergens vast in een lichaam, de verpakking zeg maar, waarvan we weten dat we het volledig moeten uitleven tot we tot op de draad versleten zijn hetzij het door ziekte of door ouderdom.

Het is een grote confrontatie om met die gedachte en die zekerheid te moeten leven. Hoe kan je nu niet gehecht zijn aan een gezond, sterk, goed functionerend lichaam? Wat vele godsdiensten ook mogen beweren, gezondheid blijft een belangrijk deel van hoe we ons voelen en hoe we naar onszelf kijken. Fysiek niet in orde zijn of beperkt worden is dan ook één van de grootste bedreiging die we in het leven voelen. De rest kunnen we vaak oplossen door wilskracht en mentale weerbaarheid. Er zijn zeker verschillen onder de mensen met betrekking op het belang dat ze hechten aan de fysieke kracht maar ieder mens wil toch het liefst fysiek compleet kunnen functioneren. Het versterkt ons veiligheidsgevoel, weten dat je kan weglopen wanneer het onveilig is of dat je fysiek in staat bent om ergens hulp te bieden is een gevoel waaraan je gehecht bent, dit niet kunnen voelt niet goed aan.

Voor mensen die hun leven hebben opgebouwd rond dat fysieke zijn en mensen die iets dichter met hun geest bij de natuur leven valt het besef van fysieke aftakeling nog zwaarder. Hun fysieke zijn bepaalt hun levenslust, hun waardigheid om een volwaardig leven te kunnen leiden. Deze mensen connecteren geestelijk sterker met hun zintuigen en met hun lichaam, ze leven instinctiever en beleven fysieke prikkels vele malen sterke., Ze hechten zo sterk aan het gevoel evenwicht te vinden in het fysiek te kunnen afstemmen op de energie in al zijn kleuren, geuren en vormen van moeder natuur en al deze sensaties fysiek sterk te doorleven. Eigenlijk is de natuur er ook op gericht dat het gezonde specimen wil. Kijk naar het dierenrijk waar fysiek beperkte dieren die niet gezond zijn al snel een vogel voor de kat zijn. Gelukkig hebben wij mensen (meestal) een geweten dat er mee voor zorgt dat we emotioneel gehecht geraken aan een diepere betekenis van het zijn dan enkel het fysieke. Hechten is een intensere vorm van gewild verbonden zijn en voelen en niet van verplicht gebonden zijn. Het is een vrije keuze graag te willen hechten omdat dat waaraan je hecht of het nu iemand of iets is gewoon een deel van jouw leven geworden is.

Hechtheid zorgt voor een duurzaam en beter leefklimaat

Wie kan hechten zal duurzamer leven maar net dat wil het economisch verdienmodel niet. Ze maken ons steeds meer afhankelijk van de digitale en technologische vooruitgang zodat we niet kunnen hechten. Wie hecht doet langer met zijn aankopen, is spaarzamer en wil niet om de haverklap nieuw en anders. Niet winstgevend voor de economie. Dus maken ze ons slaaf van de verandering. Nieuwe producten verschijnen continu zodat je steeds sneller het gevoel krijgt dat je met je oude spullen achter loopt. Wie zich toch hecht aan digitale producten en liever niet zo snel verandert maken ze het onmogelijk. Enerzijds door ervoor te zorgen dat repareren evenveel of meer kost dan te vervangen. Anderzijds verstoren ze gewoon de werking door upgradings onmogelijk te maken of door ervoor te zorgen dat de toestellen niet compatibel meer zijn. Ook in de autoindustrie is die marketingstrategie al een tijdje bezig. Bedrijven strooien met firmawagens die slechts vier jaar gebruikt worden waardoor werknemers zich niet meer moeten hechten aan hun wagen en er ook minder zorgzaam mee omgaan want ze krijgen straks toch een nieuwe. Wie daarentegen voor zijn eigen wagen moet instaan zal zich meer aan hechten en er zorgzamer mee omgaan. Maar ook daar worden de mensen die zo ingesteld zijn onder druk gezet en gestraft want wie niet op de kar springt van elektrische wagens en langer met zijn diesel rijdt moet meer betalen en wordt geweerd. Ik vraag me af wie de grootste ecologische voetafdruk achterlaat: hij die hecht aan zijn diesel, zorgzaam met zijn wagen omgaat en er 15 jaar mee rijdt of hij die om de vier jaar een nieuwe wagen koopt. Hechten zorgt voor duurzaamheid. Het is erg dat men met het huidige economisch model net het omgekeerde realiseert, snel en vluchtig en niet te lang met hetzelfde rondlopen.

Hechten mag

Mijn visie is dat je ongecompliceerd mag hechten aan wat jij belangrijk vindt zolang je er niemand emotionele schade door toebrengt. Je kan ook moeilijk niet hechten aan een vertrouwd gevoel dat in ons DNA verweven zit en zielsverbonden is. Mensen zijn gewoontedieren. We hebben het moeilijk om afstand te nemen van gebruiken, gewoontes, spullen en mensen waarmee we emotioneel verbonden zijn. We zijn bouwers, spaarders, verzamelaars die op zoek zijn naar zingeving.

Zingeving betekent voor velen werken om te vergaren en te bezitten als beloning voor wat we goed doen. Het belang van het zich mogen hechten aan een thuis is ons als kind ingegeven met de paplepel. Een thuis als liefdevolle omgeving waar hechten staat voor één geheel van ‘samen voor elkaar’, als hecht gezin. Elk normaal mens hecht zich aan een veilige thuishaven, een oriëntatiepunt om tot rust te kunnen komen. Een plaats waar de belangrijkste waarden worden gedeeld en waar men al de conflicten kan relativeren. Een plaats waar je het belang van het leven kan terugbrengen tot de essentie. Helaas zijn er weinig families waar men zo kan zijn omdat jaloezie dikwijls in de weg staat.

Hecht niet aan de mensen en de dingen die jouw gezondheid schaden en je geluk in de weg staan ook al ben je er emotioneel mee verbonden door het verleden!

Kind loslaten

Naarmate we opgroeien als kind moeten we een stuk onthechten van de veilige thuishaven. Dit proces is voor ieder kind verschillend. Het is aan de ouders om dit goed aan te voelen, om te weten hoe ver je kind staat in zijn onthechten. Je moet weten waar te stimuleren om dingen alleen te doen, om zelfstandig te worden en waar nog te begeleiden. Het kind wil in zijn onthechten van de kind-ouder relatie niet dat de relatie een andere betekenis krijgt. Een kind wil nog altijd die hechte kind-ouder band voelen.

Tradities

Ook het hechten aan tradities is menselijk. Terugkerende momenten met een bijzondere betekenis, met een vooral menslievende intentie geven ons een goed gevoel waaraan we belang hechten. Helaas gaat dit gevoel ook meer en meer verloren. Veelbetekenende tradities hebben tegenwoordig vooral commerciële waarde. Dit heeft helaas meestal weinig te maken met de echte betekenis.  De mens is een vat vol emoties. Het zijn net die emoties die ons aanzetten tot hechten. We hechten aan mensen en situaties waar we het gevoel hebben ons beter begrepen te voelen in al onze onzekerheid tussen leven en dood.

Waaraan je hecht maakt niet zo veel uit. Dit kan ook voor iedereen iets anders zijn. Een vrije vogel in de lucht hecht aan zijn zekerheid om onbeperkt te kunnen vliegen, het is zijn natuur. Een vogel in een kooi lijkt misschien zielig maar ook hij zal hechten aan zijn kooi die hem vertrouwen geeft omdat hij in die situatie veiligheid vindt. We hechten aan wat het dichtste bij onze vertrouwde omgeving staat en dikwijls ook bij onze opvoeding.

De beste opvoeding is degene die de keuze laat om te kunnen hechten aan wat elkeen belangrijk vindt. Er zijn wel een aantal afspraken rond waarden en normen waaraan we belang moeten leren hechten door onze opvoeding. Deze afspraken zijn nodig om de menselijkheid te beschermen en de omgeving leefbaar te houden.

Gehecht zijn is een houvast van opgebouwd vertrouwen in het vinden van gelijkgezindheid en rechtschapenheid waarin een sterk zorgzaamheidsgevoel is gegroeid van geven om iemand of iets dat men niet graag loslaat omdat het zielsverbonden geworden is met onze eigenheid van zijn

Tenslotte

Voor velen is hechten of gehechtheid geconnecteerd aan bezitterig zijn, maar hoe verkeerd is het als het staat voor het koesteren en beschermen van het waardevolste en dierbaarste waarmee je zielsverbonden bent? Als het gaat over relaties moet dit gevoel uiteraard wederzijds zijn en is dergelijke verbondenheid enkel aanvaardbaar als tussen de partners wederzijds respect is. Er mag geen verschil zijn in wat beiden kunnen doen en laten. Het is een gevoel dat organisch moet groeien door jaren van begrip en connectie. Je kan in een prille relatie niet zomaar zeggen dat iemand jouw bezit is, trouwens dat mag je eigenlijk nooit tot dit door beiden voelbaar wordt aangegeven dat dit kan.

Ieder mens verdient zijn moment van glorie om te schitteren in het leven, ieder mens heeft ook het recht om aan die herinnering te hechten. Er is niks mis mee om te hechten aan het leven en alles wat je met het leven verbindt: mensen, dingen, relikwieën waaraan emotionele waarden hangen… Het leven is zo fragiel en net daarom is het zo betekenisvol om eraan te hechten. Ook al is het maar een zuchtje, het is het waard.

Denk jij graag na over het leven?

Reflections of Awareness
is een verzameling eigen citaten of spreuken uit het mental coaching programma van Cellbuilding – into human construction.
In deze spreukenboekjes staan eigen spreuken of citaten, telkens vergezeld van een mooie foto. Elk boekje bevat spreuken rond een bepaald thema: doelen stellen en bereiken, zelfbeeld, relaties, omgang met mens en maatschappij